تنش بین ایران و آمریکا در خلیج‌فارس سبب شد تا بار دیگر برخی کارشناسان و به ویژه «گروه بین‌المللی بحران» که در بلژیک مستقر است، خواستار ایجاد «خط تلفن قرمز» بین تهران و واشنگتن شود. این اندیشکده ضمن ابراز نگرانی از احتمال درگیری بین دو طرف، خواستار برقراری یک کانال ارتباطی نظامی بین تهران و واشنگتن شده است.
خلیج‌فارس و مسائل آن همچنان در کانون توجهات و تحلیل‌های کارشناسان قرار دارد. این منطقه در شرایط عادی تحولاتش دارای اهمیت راهبردی است، حال تصور کنید تنش در این منطقه شکل جدی‌تری هم به خود بگیرد. موضوع اخیر این منطقه به زمانی برمی‌گردد که ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد ۱۱ قایق نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ۲۷ فروردین، چند بار به ناوگروه نیروهای تروریست‌های آمریکایی نزدیک شده‌اند. نیروی دریایی آمریکا روز ۱۵ آوریل (۲۷ فروردین) با انتشار بیانیه‌ای قایق‌های ایران را به انجام «مانورهای خطرناک و تحریک‌آمیز در نزدیکی کشتی‌های ایالات متحده» متهم کرده بود.
پس از این اتفاق، رئیس‌جمهور آمریکا در توئیتی مدعی شد به یگان‌های نظامی آمریکا دستور داده است اگر بخش دریایی ایران در حرکت ناوهای نظامی آمریکا ایجاد اختلال نمایند، اقدام نظامی صورت پذیرد. پس از مدتی کوتاه اما، سرلشکر سلامی به جزائر ایرانی در خلیج‌فارس سفر کرد و از همان‌جا پاسخ رئیس‌جمهور آمریکا را داد که سپاه به نیروهای دفاعی خود در خلیج‌فارس دستور داده است مزاحمت‌ها و شرارت‌های آمریکایی‌ها را بی‌پاسخ نگذارند. روز دوشنبه ۸ اردیبهشت، ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی نیز به شکل دیگری مزاحمت‌های دریایی آمریکایی در خلیج‌فارس را یادآور شد و بر لزوم اقدام قاطعانه ایران تأکید کرد. یکی از روش‌های آمریکایی‌ها در همه این سال‌ها ایجاد عملیات روانی مبتنی بر ایجاد هراس در بین کشورهای بخش جنوبی خلیج‌فارس بوده است. آنها از این طریق به دنبال آن هستند تا هم حضور غیرقانونی و امنیت‌زدای خود را موجه جلوه دهند و هم امنیتی کردن منطقه برای‌شان آورده‌های اقتصادی به همراه داشته باشد. در رویداد اخیر نیز آمریکایی‌ها در حال پیمودن همین مسیر هستند.
پدید آمدن چنین وضعیتی و بالا گرفتن تنش بین ایران و آمریکا در خلیج‌فارس سبب شد تا بار دیگر برخی کارشناسان و به ویژه «گروه بین‌المللی بحران» که در بلژیک مستقر است، خواستار ایجاد «خط تلفن قرمز» بین تهران و واشنگتن شود. این اندیشکده در واکنش به اوج‌گیری دوباره تنش‌ها بین ایران و آمریکا، ضمن ابراز نگرانی از احتمال درگیری بین دو طرف، خواستار برقراری یک کانال ارتباطی نظامی بین تهران و واشنگتن شده است. این کانال ارتباطی نظامی در واقع یک راه ارتباطی مانند «خط تلفن قرمز» خواهد بود که آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی در دوران جنگ سرد برای جلوگیری از مناقشه اتمی از آن استفاده می‌کردند. هدف از ایجاد «خط تلفن قرمز» جلوگیری از سوءتفاهم بین دو طرف و آغاز درگیری به دنبال یک محاسبه اشتباه بود؛ این کانال ارتباطی البته، هرگز به شکل خط تلفن وجود نداشت. اندیشکده «گروه بین‌المللی بحران» همچنین پیشنهاد کرده است کشور عمان که رابطه خوبی با تهران و واشنگتن دارد، نقش «خط تلفن قرمز» را ایفا کند. مقامات عمان پیش از این اعلام کرده بودند در صورت درخواست ایران و آمریکا حاضر به میانجی‌گری بین دو طرف هستند.
جمهوری اسلامی ایران اما، پیش‌تر برقراری خط قرمز بین ایران و آمریکا در خلیج‌فارس را نپذیرفته بود و هم‌اکنون نیز با همان منطق و استدلال پیشین چنین دیدگاهی را حفظ کرده است. در این زمینه صورت‌بندی ظاهر ماجرا بسیار روشن است؛ ایران تمام ضلع شمالی خلیج‌فارس را در اختیار دارد؛ بنابراین تردیدی نیست در زمینه امنیت منطقه، وظایف قانونی و بین‌المللی برعهده دارد و لازمه تحقق چنین حالتی حضور مؤثر، مستمر و فراگیر در خلیج‌فارس برای صیانت از منافع اقتصادی خود است؛ اما از نظر جمهوری اسلامی همواره این سؤال مطرح بوده و خواهد بود که حضور نظامی آمریکا در خلیج‌فارس چه وجهی دارد؟ اساساً جمهوری اسلامی آرایش نظامی رژیم آمریکا در خلیج‌فارس را فاقد مبانی قانونی می‌داند و نیز چنین حضوری را برهم‌زننده امنیت معرفی کرده است. بسیار روشن است که پذیرش خط قرمز از سوی جمهوری اسلامی ایران به معنای این است که ایران حضور غیرقانونی و ماجراجویانه ارتش تروریست‌های آمریکایی در خلیج‌فارس را مشروعیت بخشیده است. از نظر نظام جمهوری اسلامی، راه حل برقراری صلح و ثبات در خلیج‌فارس شکل‌گیری اراده دول منطقه برای اجرای ترتیبات امنیتی دسته‌جمعی با حضور کشورهای ساحلی و بدون مشارکت رژیم ایالات متحده است. با این وصف، راه‌اندازی خط تماس قرمز، مشکل حضور مخاطره‌آمیز آمریکا در خلیج‌فارس را برطرف نمی‌کند. راه حل حقیقی موضوع بسیار واضح است؛ آمریکا باید به حضور نظامی و چالش‌آفرینش در خلیج‌فارس پایان دهد.
عزیز غضنفری
ثبت دیدگاه