سیاست های سخت گیرانه ستاد احیای دریاچه ارومیه سبب شده تا بخش کشاورزی آذربایجان غربی با کمبود آب مواجه شود که این امر در دراز مدت به معیشت مردم این استان که عموما از بخش کشاورزی تامین می‌شود، صدمه خواهد زد، به نظر می‌رسد ضرورت دارد مصوبات ستاد احیا در خصوص تخصیص آب ببه بخش کشاورزی با توجه به شرایط دریاچه ارومیه مورد بازنگری قرار گیرد.
قبل از اجرای طرح‌های نجات‌بخشی دریاچه ارومیه، اعلام میشد که در صورت تداوم خشک شدن این دریاچه، چاره‌ای جز مهاجرت برای ساکنان حاشیه دریاچه ارومیه وجود ندارد.
سال ۱۳۹۲ به دستور رییس جمهور، تشکیل کارگروه نجات دریاچه ارومیه در اولین جلسه هیئت دولت یازدهم تصویب شد و پس از آن ظرف مدت ۵ ماه با کمک ۵۵۰ متخصص داخلی، ۵۰ کارشناس بین‌المللی از ۱۰ کشور مختلف و با مشارکت مردم، نقشه راه احیای دریاچه ارومیه تدوین شد.
برنامه احیای دریاچه ارومیه شامل ۲۷ راهکار در قالب ۶ دسته کلی و بیش از ۲۰۰ پروژه را شامل میشد که از مهمترین آنها می‌توان به طرح افزایش بهره‌وری و کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب کشاورزی و طرح‌های انتقال حقابه زیست‌محیطی به دریاچه ارومیه اشاره کرد.
پس از تشکیل کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، از ساخت ۹ سد که پیشرفت فیزیکی ۷ تا ۹۹ درصد داشتند جلوگیری شد که این امر سهم بسزایی در تأمین حقابه دریاچه ارومیه و کنترل مصرف آب در بخش کشاورزی داشت ولی به مرور زمان ضربه قابل توجهی به این بخش زد.
با اجرای برنامه‌های آزمایشی، در مناطق مختلف حوضه آبریز شاهد کاهش چشمگیری در مصرف آب کشاورزی بوده‌ایم به طوری‌که بیشترین کاهش مصرف بخش کشاورزی را در شهر بوکان و در آذربایجان‌غربی داشتیم و در پایاب سد بوکان با اجرای پایلوت‌های کشاورزی شاهد کاهش ۱۶درصدی مصرف آب و افزایش ۱۷ درصدی تولید محصولات کشاورزی بودیم که این امر نقش مهم بخش کشاورزی و اهمیت اصلاح الگوی کشت در کنار سایر طرح‌های آبرسانی را در احیای دریاچه ارومیه نشان می‌دهد ولی بخشی از سیاست‌های اعمال شده در این زمینه فقط مختص آذربایجان‌غربی بوده و سایر استان‌های تاثیرگذار در احیای این دریاچه از محدودیت‌های کمتری در این زمینه برخوردار هستند و این امر به نوبه خود به اقتصاد مردم استان که بر مبنای کشاورزی پایه‌ریزی شده ضرر قابل توجهی وارد می‌آورد.
در این میان، با اقدامات انجام گرفته و همکاری خوب مردم ساکن حاشیه دریاچه ارومیه به ویژه همکاری قابل توجه کشاورزان، امروز بزرگترین دریاچه شور خاورمیانه، حیات دوباره به خود گرفته و به پرآب‌ترین حالت خود طی یک دهه اخیر رسیده است؛ ولی با وجود همکاری خوب مردم در اصلاح الگوی کشت، بسیاری از طرح‌های نجات بخشی دریاچه ارومیه به دلیل عدم تخصیص اعتبار در دولت دوازدهم دچار رکود شده بود که با پیگیری‌های به عمل آمده و مطالبات مردمی، محمدباقر نوبخت در سال آخر عمر دولت، در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه آذربایجان‌غربی اعلام کرد که “برای تامین اعتبار احیای دریاچه ارومیه هیچ کمبودی نداریم و نسبت به احیای دریاچه ارومیه خود را متعهد می‌دانیم و به طور قطع برای اتمام این پروژه هر هزینه‌ای نیاز باشد تخصیص می‌دهیم”.
بنا به اذعان نوبخت، تا اسفند ماه سال گذشته برای احیای دریاچه ارومیه ۵هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار هزینه شده که با قیمت‌های امروزی رقمی بالغ بر ۱۱ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان می‌شود.
با تمام اقدامات انجام گرفته، استاندار آذربایجان‌غربی نیز در آخرین روزهای سال ۹۹، از بازنگری در مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه سخن به میان آورد و اعلام کرد: با توجه به وضعیت دریاچه ارومیه و بهبود شرایط این دریاچه، ضرورت دارد مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه مورد بازنگری قرار گیرد تا شاهد تداوم روند رو به افزایش آب این دریاچه در سال‌های آینده نیز باشیم.
تداوم سیاست‌های چندسال گذشته مانع توسعه کشاورزی آذربایجان‌غربی می‌شود
استاندار آذربایجان‌غربی در این خصوص گفت: امروز تداوم همان سیاست‌های چندسال گذشته مانع توسعه کشاورزی استان شده و بازنگری در برخی مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه به منظور توسعه کشاورزی استان ضروری است.
محمدمهدی شهریاری به نگاه عادلانه در تخصیص اعتبارات به تناسب دربرگیری از حوضه آبریز دریاچه ارومیه اشاره کرد و افزود: این استان به جهت اینکه بخش عمده‌ای از آب دریاچه ارومیه را تامین می کند، در تخصیص اعتبارات توسعه کشاورزی نیز باید به صورت ویژه مدنظر باشد.
وی اعلام کرد: برخی مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه در زمان خود که دریاچه حال و روز خوشی نداشت به خوبی عمل کرد و منجر به احیای دریاچه ارومیه شد ولی امروز نیاز داریم تا آن مصوبات مورد بازنگری قرار بگیرند تا کشاورزی منطقه با حفظ شرایط دریاچه دوباره جان بگیرد.
استاندار آذربایجان‌غربی بر تکمیل سدهای نیمه تمام در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تاکید کرد و اظهار داشت: با تخصیص اعتبار لازم و تکمیل این سدها کشاورزی و اشتغال منطقه توسعه می یابد.
وی با بیان اینکه کاهش مصرف آب در بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی طبق برنامه پیش می‌رود، یادآور شد: استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری علاوه بر کمک به رفع موانع حقوقی به کمک‌های اعتباری بلاعوض و کم بهره نیاز دارد و ضروری است در این خصوص نگاه ویژه‌ای به استان شود.
استاندار آذربایجان غربی اعلام کرد: البته باید توجه داشت که تخصیص آب به کشت گلخانه‌ای و تداوم عملیات پروژه‌های نیمه تمام چون سد نازلو برای استان بسیار مهم است.
شهریاری ضمن انتقاد از تخصیص حقآبه دریاچه ارومیه از رودخانه ارس به سایر مصارف، گفت: توجه ستاد احیای دریاچه ارومیه و وزارت نیرو به این امر ضروری است به طوری‌که ۳۰۰ میلیون مترمکعب سهم آذربایجان‌غربی از رودخانه ارس به آذربایجان‌شرقی تخصیص یافته که اگر این میزان به خود استان تخصیص یابد مشکلات کم آبی عمده شهرهای استان برطرف خواهد شد.
وی اعلام کرد: در حالی آب زرینه رود به تبریز منتقل می‌شود که دریاچه ارومیه به این آب نیاز دارد اما در آذربایجان‌شرقی این میزان آب در بخش صنعت و شرب مصرف می‌شود که این باعث کلی سوال برای مردم شده است چرا که استان آذربایجان‌غربی با محدودیت تخصیص آب در بخش‌های کشاورزی و صنعت مواجه است.
شهریاری ادامه داد: در استان برای توسعه کشت گلخانه‌ای و صنعت نیاز به تخصیص آب داریم اما مصوبات ستاد احیا مانع آن است و ضرورت دارد در کنار بازنگری بر این مصوبات، در بازاجرای سدها در مناطق حاشیه‌ای و شبکه‌های آبیاری و اختصاص آب به بخش صنعت و کشت گلخانه‌ای اقدامات لازم صورت بگیرد.
وی با اشاره به ضرورت اصلاح الگوی آبیاری در استان برای دستیابی به شرایطی پایدار و آینده‌نگر و نیز بهره‌وری مناسب از آب مصرفی، خواستار سرعت بخشی به برنامه‌های تدوین شده وزارتخانه‌های جهاد و نیرو برای مدیریت بهینه مصرف آب شد و گفت: با وجود تصویب برنامه‌های کاربردی برای اصلاح الگوی مصرف آب به ویژه در بخش کشاورزی ولی متاسفانه این برنامه‌ها به کُندی پیش می‌رود.
احیای دریاچه ارومیه بخش کشاورزی را نابود نکند
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص گفت: همه برای احیای دریاچه ارومیه تلاش می‌کنیم و از ابتدا نیز مخالف انتقال آب زرینه به تبریز بودم و حقآبه در نظر گرفته شده به دریاچه ارومیه، باید به طور کامل به دریاچه برسد با این حال پروژه انتقال آب ارس به دریاچه مدت‌ها مورد بی توجهی قرار گرفته است.
حجت‌الاسلام سید سلمان ذاکر با بیان اینکه وضعیت معیشیتی مردم منطقه وابسته به کشاورزی است، اظهار داشت: باید با سد سازی و تامین آب اراضی کشاورزی نسبت به بهبود وضعیت معیشتی مردم اقدام شود.
وی اعلام کرد: با توجه به اینکه معیشت حدود ۴۰ درصد مردم استان آذربایجان‌غربی از طریق کشاورزی تامین می‌شود، ضرورت دارد تمهیدات لازم برای بهبود شرایط فعالیت در بخش کشاورزی فراهم شود.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: امروزه آب به عنوان یکی از مهمترین موضوعاتی است که برای جوامع مطرح می‌شود و ضرورت دارد منابع آبی موجود به نحو مطلوب مورد استفاده قرار گیرد و نسبت به شناسایی منابع آب جدید اقدام شود.
ذاکر افزود: تامین آب شرب در اولویت قرار دارد ولی باید مسوولان استانی تلاش کنند تا حقآبه استان از از ارس به نفع استان دریافت کنند چرا که بخش قابل توجهی از این حقآبه در آذربایجان‌شرقی صرف صنعت می‌شود در حالی که حفظ بخش کشاورزی استان آذربایجان‌غربی نیز موضوعی نیست بتوان به راحتی از کنار آن گذشت.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه برحسب شرایط برنامه‌ریزی شده است، باید کارشناسان با بررسی وضعیت فعلی دریاچه ارومیه و میزان مصرف بخش کشاورزی، نسبت به این مصوبات تجدید نظر کنند.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: باید در کنار احیای دریاچه ارومیه، بتوانیم بخش کشاورزی استان که معیشت بسیاری از خانواده‌ها به آن بستگی دارد را سرپا نگه داریم و نمی خواهیم دریاچه ارومیه را به بهای از بین رفتن کشاورزی و معیشت مردم منطقه احیا کنیم و باید تدابیر لازم این زمینه اندیشیده شود.
خیالتان راحت! سدسازی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه انجام نمی شود
مدیردفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه که پیش تر از این آب پاکی را روی دست مسوولان ریخته و گفته بود” خیالتان را راحت کنم، هیچ سد سازی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه انجام نمی‌شود” ، امروز به خبرنگار فارس گفت: یکی از دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه سد سازی غیراصولی است.
فرهاد سرخوش از آزاد سازی آب سدها به سمت دریاچه ارومیه خبر داد و اظهار داشت: در حال حاضر آب سدها به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی می شود و انتقال آب از ارس به دریاچه ارومیه اصلا مقرون به صرفه نبود و انتقال آب از کانی‌سیب جایگزین انتقال آب از ارس شد.
وی ادامه داد: انتقال آب از ارس به دریاچه ارومیه جزو پروژه‌های ملی ۵۳ گانه نجات دریاچه نیست.
مدیراستانی ستاد احیای دریاچه ارومیه اذعان داشت: پروژه‌های ملی نجات دریاچه ارومیه در قالب ۵۳ پروژه تعریف شده که همگی ردیف بودجه دارند و انتقال آب ارس به دریاچه جزو این پروژه‌ها نیست.
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود: انتقال آب از زرینه‌رود به تبریز از سال ۷۸ آغاز شد و سالانه ۱۵۰ میلیون مترمکعب برداشت به تبریز منتقل می‌شود و ستاد احیا مانع اجرای خط انتقال دوم آن که قرار بود به‌عنوان خط پدافند احداث شود، شد با این حال حقابه دریاچه از زرینه‌رود ۴۰ درصد و از سیمینه‌رود ۴.۷ درصد است و در مجموع ۸۰ درصد ورودی حقابه دریاچه از جنوب استان و از رودها گدار، مهاباد، زرینه‌رود، سیمینه‌رود و مردق چای است.
وی در ادامه انتقال آب از کانی‌سیب اشاره کرد و افزود: طرح انقتال آب بین حوضه‌ای به دریاچه ارومیه “کانی سیب” خرداد ماه امسال به بهره‌برداری می‌رسد.
این مقام مسوول ادامه داد: از مجموع ۳۵.۵ کیلومتری خط انتقال آب به دریاچه ارومیه فقط هزار و ۴۰۰ متر باقی مانده و ۲۴ هزار و ۱۰۰ متر حفر شده است.
سرخوش یادآور شد: تونل در ماه‌های اخیر به مشکل فنی و به یک شرایط آبرفتی برخورد کرده بود و این بخش آبرفتی نیازمند اعتبارات بیشتر بود که از کل عملیات این بخش که ۴۰۰ متر است، ۱۰۰ متر آن طی شده است.
طبق آخرین مطالعات بسیمتری صورت گرفته از کف دریاچه ارومیه، بیش از ۷۰ سانتی متر از نمک های رسوبی، حل شده و عمق دریاچه به طور قابل توجهی افزایش یافته است.
مدیر دفتر امور استان های ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه اشتیاق کشاورزان حوضه به کشت گیاهان کم آب بر بویژه گیاهان دارویی نظیر زعفران که گیاه بومی منطقه آذربایجان است، بسیار بالا رفته، افزود: امسال بیش از ۲۴ هکتار پایلوت ترویجی- مطالعاتی گیاهان دارویی در استان آذربایجان غربی اجرا شده که ۱۲ هکتار از آن از محل بودجه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی استانداری آذربایجان غربی و ۱۲ هکتار آن توسط سازمان جهاد کشاورزی و از محل اعتبارات توسعه کشت گیاهان دارویی طرح احیای دریاچه ارومیه اجرا شده است.
وی به ایجاد سامانه یکپارچه مدیریت زنجیره ارزش محصولات کشاورزی کم آب بر اشاره کرد و گفت: سامانه مدیریت زنجیره ارزش محصولات کشاورزی کم‌آب‌بر استان آذربایجان‌غربی به همت استانداری آذربایجان‌غربی و با همکاری ستاد احیای دریاچه ارومیه شکل گرفته است تا پاسخگوی نیازهای کشاورزان، تولیدکنندگان، صاحبان ایده، و تجار فعال در زمینه کشت و فرآوری محصولات کشاورزی کم‌آب‌بر باشد و به عنوان بستر شکل‌گیری زنجیره‌ی ارزش این محصولات، پل ارتباطی میان آنها با ادارات و سازمان‌های ذیربط باشد.
ثبت دیدگاه