مذاکرات محرمانه بین مقامات ایران و عربستان مدتی است که علنی و رسانه ای شده و برخی از کشورهای منطقه با هدف اقدام میانجیگرانه برای حل و فصل این منازعه ۶ ساله وارد گود شده اند که در این میان نام سه کشور پاکستان، قطر و عراق بیش از مابقی برجسته است.
پاکستان را می توان نخستین میانجی در این مناقشه دانست که البته تلاش های اسلام آباد آنچنان که انتظار می رفت، نتیجه نداد. «عمران‌خان» نخست‌وزیر این کشور مردادماه پارسال در مصاحبه‌ای با «الجزیره» گفت که «ما تمام تلاشمان را می‌کنیم تا از رویارویی نظامی بین ایران و عربستان سعودی جلوگیری کنیم و تلاش‌های ما نیز موفقیت‌آمیز بوده است». عمران خان اما میانجیگری میان ایران و عربستان را هر چند متوقف نشده خواند اما گفت که پیشرفت‌ها به صورت کند و آرام ادامه دارد.
قطر از دیگر کشورهایی است که از ایفای نقش میانجیگرانه میان ایران و عربستان سعودی استقبال می کند و «لؤلؤه الخاطر» سخنگو و معاون وزارت امورخارجه قطر خردادماه امسال در گفت‌وگو با خبرگزاری «اسپوتنیک» تاکید کرد که دوحه آماده ایفای نقش میانجیگری میان قدرت‌های منطقه‌ای برای برقراری صلح و ثبات در خاورمیانه است. الخاطر همچنین در پاسخ به سوالی درباره احتمال میانجی گری دوحه میان ایران و ریاض گفت که «تاکنون چنین درخواستی از قطر مطرح نشده است اما ما از این مسئله استقبال می‌کنیم.»
همچنین دی ماه پارسال بود که «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر خارجه قطر از کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس خواست که با ایران گفت و گو کنند. او همچنین از آمادگی کشورش برای میانجیگری در راستای برگزاری نشستی میان ایران و اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس خبر داد.
اما جدی ترین میانجی که تا کنون بیش از دیگران تهران و ریاض را به یکدیگر نزدیک ساخته، عراق است؛ تلاش های میانجیگرانه بغداد در ابتدا حالتی محرمانه داشت که فروردین ماه امسال در پی انتشار خبری در روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز» علنی شد. این روزنامه از مذاکرات مستقیم مقام های ارشد ایران و عربستان سعودی برای اصلاح روابط بین آنها در عراق خبر داد؛ خبری که متعاقبا از سوی مقام های تهران و ریاض تایید شد. این منبع اضافه کرد که روند برگزاری مذاکرات ایران و عربستان از سوی «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق که ماه گذشته در ریاض با ولیعهد عربستان دیدار داشت، تسهیل شده است.
دو ماه بعد از افشای این دیدارها از سوی «فایننشال تایمز»، «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه قبلی کشورمان، ۲۹ خردادماه که برای حضور در «مجمع دیپلماسی آنتالیا» به ترکیه سفر کرده بود با حضور در یک نشست خبری و در پاسخ به سوالی درباره رابطه ایران و عربستان سعودی اظهار داشت: ما تا به حال سه بار با عربستان در بغداد گفتگو کردیم. اما همه منتظر نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری بودند.
به تازگی نیز بغداد میزبان ایران و عربستان در قالب کنفرانس «همکاری و مشارکت بغداد» بوده است؛ کنفرانسی با حضور ۹ کشور بزرگ منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله مصر، عربستان سعودی، کویت، فرانسه، ترکیه، امارات متحده عربی، قطر، اردن و ایران.
آنچه که در این نشست بر میانجیگری بغداد در حل منازعه تهران- ریاض مهر تایید می زد، اظهارات «فواد حسین» وزیر خارجه عراق بود که روز شنبه ششم اردیبهشت در حاشیه کنفرانس اعلام کرد ایران و عربستان مذاکرات دوجانبه را با میانجیگری دولت بغداد ادامه می‌دهند و اظهار امیدواری کرد که این مذاکرات به نتیجه مثبت منجر شود. او اما توضیح بیشتری درباره این مذاکرات نداد و اعلام نکرد در کنفرانس بغداد که وزرای خارجه ایران و عربستان حضور دارند، آیا دیدار دوجانبه‌ای برنامه‌ریزی شده است یا نه.
از نگاه ناظران همین که مقامات کشورهای منطقه پشت یک میز مذاکره قرار بگیرند به خودی خود یک سیگنال مثبت ارزیابی می شود. بنابراین عربستان و ایران در عمل نشان داده اند که به رغم برخی اختلاف ها، میز مذاکره را برای حل اختلافات برگزیده اند. ضمن اینکه نگاه مثبت دولت سیزدهم به شرق و نیز کشورهای همجوار و خاورمیانه بر کسی پوشیده نیست. افزون بر آن، لحن آشتی جویانه مقامات رسمی تهران و ریاض در ماه های اخیر افق روشنی را برای ترمیم روابط دو کشور ترسیم کرده است.
پایان/
ثبت دیدگاه