هر چند دولت عراق هدف اصلی خود را از ایجاد دیوار بتنی مرزی را بر مبارزه با تهدیدات گروه تروریستی داعش متمرکز کرده اما واقعیت امر این است که در پشت پرده چنین طرحی می‌توان نقشه شوم آمریکا را مورد تحلیل قرار داد.
در وضعیتی که در چند وقت اخیر کانون تمرکز تحولات عراق بر مسائل مربوط به تشکیل کابینه دولت جدید بعد از انتخابات پارلمانی دهم اکتیر ۲۰۲۱ (۱۸ مهر ۱۴۰۰) و منازعه میان جریان‌های سیاسی متمرکز بوده، سرلشکر ستاد «قیس المحمداوی» جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش عراق، در سوم مارس ۲۰۲۲ (۱۲ اسفند ۱۴۰۰) از قصد بغداد برای ساخت یک دیوار مرزی در مرزهای غربی کشور با سوریه خبر داد.
در چند سال گذشته، ایجاد دیوارهای مرزی میان کشورهای مختلف در نظام نوین جهانی به بهانه‌های امنیتی و مهاجرتی به رویه‌ای مرسوم تبدیل شده است. با این اوصاف، طرح ایجاد دیوار مرزی میان عراق و سوریه را نمی‌توان تنها در قالب توجیهات کلیشه‌ای به بهانه تامین امنیت مورد تحلیل قرار داد؛ بلکه برای پی بردن به ابعاد موضوع ضروری است که به دو رویه ماجرا یعنی اهداف آشکار و اهداف پنهان آن پرداخته شود. به عبارت بهتر هدف نوشتار حاضر این است که دست‌های پنهان پشت پرده در طرح ایجاد دیوار مرزی میان عراق و سوریه مورد واکاوی قرار گیردو
اهداف دولت عراق از ایجاد نوار مرزی
در شرایط کنونی مهمترین هدف اعلامی دولت عراق در احداث دیوار مرزی با سوریه مبارزه با تروریسم مب‌باشد. واقعیت امر این است که تردد تروریست‌های داعش در مرز عراق و سوریه یکی از مهمترین چالش‌های نیروهای امنیتی عراق در مبارزه با تروریسم بوده است. حتی در راستای ممانعت از این امر، دمشق و بغداد تاکنون بارها بر تقویت امنیت مرزهای مشترک، جلوگیری از نفوذ تروریست‌ها از طریق آن‌ها و تبادل اطلاعات امنیتی بین دو طرف در این زمینه تاکید کرده‌اند.
در ارتباط با طرح اخیر نیز شاهد هستیم قیس المحمداوی» جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش عراق تصریح می‌کند که فرماندهی مشترک مرزی و تحت نظارت رئیس ستاد کل ارتش از دو سال پیش تاکنون برای تامین امنیت مرزها، به ویژه مرزهای غربی با سوریه، کارهای فوق‌العاده‌ای انجام داده است. با این وجود اکنون دولت عراق قصد دارد، یک دیواره مرزی در این منطقه ایجاد شود؛ هرچند تدارکات امنیتی کنونی نیز امنیت لازم را تأمین می‌کند اما تلاش می‌شود که یک خط دفاعی منحصر به ارتش در مرزها برای تامین امنیت ایجاد شود.
در مجموع، می‌توان هدف دولت عراق را مبارزه با تروریسم و تقویت امنیت در مرزهای غربی خود با سوریه دانست. مقامات بغداد طی سالیان اخیر به این نکته پی‌برده‌اند که آسیب‌پذیرترین محور امنیتی این کشو در مرز با سوریه بوده و نماد بارز این امر در جریان گسیل شده نیروهای داعش به این کشور از سوریه در سال ۲۰۱۳ رقم خورد. لذا اکنون مقامات دولت مصطفی الکاظمی در پی این امر هستند که از تمامی ابزارها و راهکارهای ممکن برای حراست از امنیت مرزهای خود در نوار مرزی سوریه بهره بگیرند که نمود جدید آن ایجاد دیوار مرزی می‌باشد.
طرح پشت پرده آمریکا تحت لفافه مبارزه با تروریسم
هر چند دولت عراق هدف اصلی خود را از ایجاد دیوار بتنی مرزی را بر مبارزه با تهدیدات گروه تروریستی داعش متمرکز کرده اما واقعیت امر این است که در پشت پرده چنین طرحی می‌توان نقشه شوم آمریکا را مورد بازشناخت و تحلیل قرار داد. در مقطع کنونی، مطرح شدن ایجاد این دیوار مرزی در شرایطی است که در مارس ۲۰۲۱ (اسفند ۱۳۹۹) منابع عالی امنیتی عراق، از طرح آمریکا برای تامین امنیت حضور نیروهای خود در مناطق غربی عراق در نزدیکی نوار مرزی با سوریه خبر داده بودند.
با این وجود در ارتباط با اهداف پشت پرده آمریکا از ارائه چنین طرحی در دو محور قابل خوانش است. در سطح ابتدایی هدف از این طرح آمریکایی تحت فشار قرار دادن دولت مرکزی عراق جهت ایجاد یک دیوار بتنی برای جداسازی اراضی سوریه از مناطق غربی استان الانبار است تا امنیت نیروهای آمریکایی تامین و همچنین تسلط آمریکا بر مناطق تحت نفوذش در داخل سوریه تقویت و تثبیت شود.
در سطح دوم هدف ایالات متحده آمریکا ضربه زدن به اتحاد نیروهای حاضر در حلقه محور مقاومت است. واشنگتن در پی آن است که با ترغیب دولت عراق به ایجاد یک دیوار بتنی زمنه را برای کاهش همکاری‌ها و هماهنگی‌های میان نیروهای سوریه و عراقی ایجاد کند تا از این طریق زمینه همگرایی میان نیروهای مقاومت را در سطحی قابل توجه کاهش دهد.
با نظر یه این تفاسیر، در آسیب‌شناسی ایجاد چنین دیوار مرزی‌ای توجه به دو مساله قابل تامل است. در سطح نخست، هدف ایجاد دیوار بتنی برای دولت عراق تقویت امنیت مرزی در مناطق غربی است اما حال این پرسش قابل طرح است که اگر مساله تامین امنیت در اولویت قرار داردف چرا ایجاد این دیوار بتنی تنها در استان الانبار صورت می‌گیرد که به طور دقیق هم‌مرز با محل استقرار نیروهای آمریکایی در سوریه می‌باشد؟ به عبارت دیگر، اگر مساله تامین امنیت در اولویت قرار دارد، چرا چنین دیواری کل نوار مرزی عراق و سوریه را در بر نمی‌گیرد؟ همچنین، استجکام این دیوار بتنی و مکانیزم ساخت آن نیز که به آسانی قابل شکسته شدن است، می‌تواند دیگر مساله مهم در این زمینه باشد.
در سطح دوم بر اساس برآوردهای اولیه ایجاد چنین دیوار مرزی محدودی در استان الانبار در نزدیک استقرار نیروهای نظامی آمریکایی در سوریه، حدود ۱۷ میلیون دلار خواهد بود. تحمیل چنین هزینه‌ای بر دولت عراق در شرایطی است که این کشور طی سالیان اخیر در مضیقه بزرگ اقتصادی قرار داشته و با بحران کسری بودجه مواجه بوده است.
ثبت دیدگاه