از سال ۲۰۰۷ موجی از سریال‌های ترکی خاورمیانه را فرا گرفت.برخی از این سریال‌ها آنقدر در کشورهای منطقه مورد توجه قرار گرفت که در زمان پخش خیابان‌ها خلوت می‌شدند.این شرایط نزدیک به ۱۱ سال ادامه داشت تا در سال ۲۰۱۸،از طرفی با بالاگرفتن اختلاف‌ها میان ترکیه و عربستان و از طرف دیگر تاثیر منفی این سریال‌ها بر کشورهای عربی و روند ساخت و استقبال از سریال‌های داخلی، برخی کشورهای منطقه را بر آن داشت تا پخش این سریال‌ها را متوقف کنند.اما این زمانی اتفاق افتاد که سریال ترکی به اوج مشهوریت رسیدند و به کشورهای شرق اروپا،آسیا،شمال آفریقا و حتی آمریکای لاتین نیز نفوذ کردند.برای نمونه در سال ۲۰۱۵ در کشور آرژانتین، سریال عاشقانه (تاوان فاطمه گول چه بود؟) ۱۲ میلیون مخاطب داشت.
علاوه بر کشورهای عربی،اقلیم کُردستان عراق با ۱۴۰ کانال ماهواره‌ای و داخلی به پخش این سریال‌ها مبادرت می‌کند و این در حالی است با وصف آن که از سال ۲۰۱۵ ارتش ترکیه مناطقی از کُردستان عراق،سوریه و ترکیه را هدف قرار می‌دهد،اما پخش این سریال‌ها به بهانه اعتراض به تجاوزات ترکیه، متوقف نشده‌اند و این عمق تاثیر این سریال‌ها در جامعه اقلیم و عراق را نشان می‌دهد.
سریال‌های تلویزیونی،قدرت نرم ترکیه
سریال‌های تلویزیونی،قدرت نرم ترکیه هستند.ترکیه سریال‌های تلویزیونی را مانند یک سلاح اقتصادی و همچنین سلطه فرهنگی و سیاسی بکار می‌برد.دولت ترکیه در سطح خیلی بالایی بدان اهمیت می‌دهد و بودجه‌های هنگفتی هم صرف آن می‌کند و حتی مقامات ارشد دولتی مانند رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه از مراحل ساخت برخی سریال‌ها دیدن می‌کند و با افتخار از درآمد سالانه ۳۵۰ میلیارد دلار این فیلم‌ها خبر می‌دهد.
در سوی دیگر،ترکیه با پخش این‌سریال‌ها به توسعه صنایع دیگر خود می‌پردازد.در حقیقت این سریال‌ها یک نوع بازار زنده برای فروش کالاهای ترکی از قبیل لباس و وسایل داخل منزل این کشور است.
با نشان دادن زیبایی مناطق تفریحی و سیاحتی ترکیه از طریق این سریال‌ها،بخش خصوصی این کشور پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کرده و همچنین رونق اقتصاد توریستی ترکیه را به دنبال داشته است.برای نمونه در سال ۲۰۰۲ تعداد ورود توریست از کشورهای عربی به ترکیه نزدیک به ۹۰۰ هزار نفر بوده اما در سال ۲۰۱۰ یعنی سه سال پس از آغاز پخش این سریال‌ها،تعداد سفر عرب‌ها به ترکیه به یک میلیون و پانصد هزار نفر رسیده بود.
تاریخ‌سازی
یکی دیگر از اهداف این سریال‌ها نوشتن تاریخ به نفع مقاصد دولت های معاصر و فعلی ترکیه است.به همین خاطر شروع به ساخت و پخش سریال‌هایی در خصوص زندگی سیاسی سلطان‌های عثمانی نموده است،مانند سریال‌های “ارتوغل”و”سلطان سلیم” و موارد دیگر که تاریخ ترک و عثمانی را به نحویی بازگو می‌کنند که خودشان می‌خواهند و به سیاست خارجی امروز ترکیه خدمت می‌کند.این سریال‌های تاریخی تجاوزات و کشورگشایی‌های ترکیه را همانند بخشش و رحمی نسبت به ملت‌های دیگر نشان می‌دهند و مردمان سرزمین‌های تصرف شده را در زیر سلطه عثمانی‌ها مردمان خوش و خرمی نشان می‌دهد که در کمال عدالت عثمانی زندگی می‌کنند.
براساس تحقیقی از مرکز تحقیقات شرق در دانشگاه باندیون اسینای یونان،این سریال‌ها بخشی از قدرت نرم ترکیه برای زیبا نشان دادن تصویر و سیاست ترکیه در میان کشورهای منطقه و ایجاد مکانیزمی برای سلطه در منطقه محسوب می‌شوند.
براساس این تحقیق، این سریال‌ها در میان جامعه بسیار تاثیرگذار هستند.می‌توانند نظر افراد را تغییر دهند،اما تاثیر آن آنی نیست بلکه آرام و مداوم و بلند مدت است.
تاثیر بر خانواده‌ها
سه سال پیش مجلس عالی قضایی عراق امار طلاق در این کشور را منتشر کرد،فیسبوک و سریال ترکی را از عوامل اصلی طلاق و مشکلات خانوادگی در عراق ذکر کرد،چرا که این سریال‌ها عشق خیالی را نشان می‌دهند که در واقعیت وجود ندارند.این سریال‌ها ارزشهای اجتماعی را ترویج می‌دهند که برخلاف ارزشهای رایج کشورهای منطقه است و در بسیاری از موارد بر فرهنگ مردم اثرات منفی دارند.این سریال‌ها بیشتر از هر قشری زنان را هدف قرار می‌دهد و می خواهد زندگی را به مردم نشان دهند که در سریال‌ها روایت می‌شود که در بسیاری از اوقات پیام فیلم‌ها،میام بسیارزهرآگینی برای خانواده‌ها است.برای نمونه در سریال(مرا ببخش) خیانت به همسر به کاری خوب و پسندیده نمایش داده می‌شود و همچنین فرزند نامشروع را امر طبیعی معرفی می‌کند و برای آن بهانه و دلیل‌هلی متعدد می‌آورد.این سریال ۱۴۷۷ قسمت است که اگر هر ۳۶۵ روز سال را به تماشای آن بنشینید ۴ سال طول می‌کشد به اتمام برسد و این یعنی تهاجم فرهنگی و تاثیرگذاری بلند مدت یک جریان بر ذهن و فرهنگ یک جامعه.براساس تحقیقی که موسسه حقوقی الحیات در مصر منتشر کرده، ۹۷ درصد جمعیت کشورهای عربی سریال‌های ترکی را تماشا می‌کنند.
علی ریاحی جامعه‌شناس در این رابطه می‌گوید:این قبیل سریال‌های ماهواره‌ای با سعی در تغییر آداب و رسوم و شیوه زندگی افراد جامعه بویژه از طریق زنان که هسته اصلی خانواده هستند، محور خانواده را مورد هدف قرار داده‌اند.سازندگان این سریال‌ها می‌خواهند با رواج بی‌بند و باری جنسی، دین‌زدایی و خانواده ستیزی نهاد خانواده را متلاشی کنند چون آنها خوب می‌دانند که از دست دادن نهاد خانواده به از دست دادن سرمایه‌های اجتماعی منجر می‌شود.
از سوی دیگر زهرا حسینی عضو انجمن روانشناسان ایران می‌گوید:از آنجا که خانم‌های خانه‌دار وقت بیشتری برای تماشای این برنامه‌ها دارند، مخاطب اصلی محسوب می‌شوند و متاسفانه تحقیقات نشان داده است که زنان سه برابر بیشتر از مردان تحت تاثیر این سریال‌ها و پیام‌های مخابره شده از طریق آنها قرار می‌گیرند.شبکه‌های ماهواره‌ای تلاش می‌کنند با نابودی شخصیت زن مسلمان، خانواده‌ها را فروپاشیده و نسلی بی بند و بار برای آینده پرورش دهند. هدف اصلی فیلم‌ها و سریال‌های ماهواره زدودن تقوا، حیا، شرم، وفاداری، تعهد و حس مسئولیت در خانواده‌هاست. همچنین این سریال‌ها زمان زیادی از وقت خانم‌های خانه را به خود اختصاص می‌دهند و چنان آنها را علاقه‌مند و درگیر می‌کنند که این برنامه‌ها دغدغه فکری آنها می‌شود و به دنبال آن از مسائل خانوادگی خود غافل می‌شوند.
ثبت دیدگاه